این باور که پیری همواره با نقایص عمیق جسمانی وهوشی همراه است افسانه ای بیش نیست .بسیاری از افراد سالمند توانایی هایی شناختی و جسمانی خود را تا حد قابل توجهی حفظ می کند.
مریم دهقان روانشناس بالینی و درمانگرتخصصی اختلالات اضطرابی درمانگاه صنعت نفت کرج در گفت وگو با یکی از نشریات کشور
به طور کلی چه تعریفی از دوره سالمندی دارید؟واین دوره را حائز چه ویژگی های می دانید؟
سالمندی مرحله ای از چرخه زندگی است که مسائل رشدی خاص خود را دارد ودرعین حال سالمندی با انباشت خردمندی همراه است وفرصتی است که فرد می تواند تجربیاتش را به نسل های بعد منتقل کند.
اریک اریکسون سالمندی را زمانی برای زایندگی می دانست نه دورانی از یاس
مشخصه فرایند پیر شدن ، نزول تدریجی عملکرد برخی دستگاههای بدن است (قلبی عروقی،تنفسی ، اداری -تناسلی ، غددی ،ایمنی وسایر دستگاه ها . اما این باور که پیری همواره با نقایص عمیق جسمانی وهوشی همراه است افسانه ای بیش نیست .بسیاری از افراد سالمند توانایی هایی شناختی و جسمانی خود را تا حد قابل توجهی حفظ می کند.
چالش های روانشناختی که سالمندان در این دوره با آن روبرو می باشد چه مواردی هستند ؟
اولین ومهم ترین چالش روانشناختی دردوران سالمندی احساس تنهایی می باشد زیرا که فرزندانشان معمولاً ازدواج کرده وآنان را ترک کرده اند همچنین مرگ همسر نیز به شدت می تواند بر احساس تنهایی آنها بیفزاید به علاوه به علت ناتوانی حرکتی نمی توانند از خانه خارج شوند وبا دیگران در ارتباط باشند هر چقدر که تعداد فرزندان بیشتر باشد (مثل 5 بچه وبیشتر) احساس تنهایی در سنین سالمندی بیشتر وقوی تر باشد.
ازدیگر چالش های مهم وقوع اختلالات ومشکلاتی در حس بینایی ، شنوایی ، بویایی وچشایی است
عدم توانایی درک کامل کلمات (در سنین سالمندی توانایی افراد برای شنیدن اصوات زیر مانند ب پ ت ث ج کاهش می یابد وصداهای بم را راحت تر می شنوند)باعث می شود که فرد اطمینان خودرا نسبت به اطرافیان خود از دست بدهد.
یعنی گفته های آنها را درست نشنود وآنها را متهم کند که از او حرف می زنند حال اگر این حالت زیاد طول بکشد وفرد نخواهد به کمک سمعک شنوایی خود راصلاح کند نسبت به همه بدبین می شودوخیال می کند همه در پی آزار او هستند ومی خواهند اورا از بین ببرند در مواقع افت شنوایی حتماً باید از سمعک استفاده کرد تا از بروز اختلالات روانی احتمالی جلوگیری شود
یکی دیگر از مشکلات جسمانی دگرگونی حس بویایی وشنوایی است افراد مسن بو ومزه غذا را خوب تشخیص نمی دهند ودر نتیجه شکوه وشکایت آغاز می کنند ودائماً بهانه می گیرند، واین مسئله زمینه بروز مشکلات ارتباطی با اطرافیانشان خواهد شد پس لازم است که اطرافیان این واقعیت ها را بدانند و خیال نکنند که افراد مسن از روی عمد یا لجبازی از خوردن بعضی غذاها امتناع می ورزند.
مشکلات بینائی: برای افراد مسن خطر سرخوردن وزمین خوردن را همراه دارد که ممکن است مشکلات جدی مانند شکستگی دست ، پا ، لگن را ایجاد میکند برای حل این مشکل حتماً در هنگام شب باید نور و روشنایی به اندازه کافی باشد کف خانه سر نباشد واز پادری ها کمتر استفاده شود.
دیگر مشکلات شایع در این دوران ، آلزایمر وحتی گاهی افسردگی ناشی از بیماریهای جسمانی واحساس تنهایی می باشد
-چه راهکارهایی را برای توانمندسازی روانشناختی سالمندان وکیفیت زندگی آنها ارائه می کنید؟
مشکلات جسمانی سالمندان حتماً باید پیگیری شود یعنی برای مشکلات شنوایی حتما از سمعک وبینایی از عینک استفاده شود
افزایش دانش و آگاهی اطرافیان سالمندان در مورد ویژگی های این دوران باعث کاهش بروز اختلافات آنها ودر نتیجه درک شدن بیشتر سالمندان ودر نهایت افزایش سلامت روان آنها خواهد شد.
ورعایت چند نکته برای بهداشت روان می تواند برای سلامت آنها مفید باشد.
از جمله :
-به اندازه کافی استراحت کنند( 7-8 ساعت)
- فعالیت بدنی متناسب با وضعیت جسمانی خود را شروع کنند
-ورزش ذهن ومغز
در سالمندی شاید تعداد سلولهای مغزی به اندازه 20 سالگی نباشد اما عقل وخرد وقدرت قضاوت این افراد بیشتر از گذشته است حل انواع جداول ومعما ، مطالعه کتابهای اطلاعات عمومی ودیگر کتابها ، قصّه خواندن برای نوه ها وکمک به آنها در انجام تکالیف راه سالم نگه داشتن ذهن در یک کلام مطالعه مستمر است همچنین شرکت در کلاسهای آموزشی (مورد علاقه)می تواند مفید باشد
- شرکت در فعالیت های اجتماعی وگروهی میتواند در پیشگیری از افسردگی واحساس تنهایی کمک کننده باشد
در کنسرت ها و سخنرانی ها ، سینما و مهمانی ها -سفرهای گروهی با بستگان ودوستان حتماً شرکت کنند.
- شرکت در امور خیریه
- عدم مصرف دخانیات و الکل
- رژیم غذایی مناسب
- آگاهی اطرافیان ،خود سالمند از علائم ونشانه های افسردگی هرگونه نا امیدی ، بی لذتی ، بی قراری ،تحریک پذیری ، گریه بدون علامت ، عصبانیت وپرخاشگری در این سن غیر طبیعی بوده ومربوط به این دوران نیست حتماً باید درصدد رفع این اختلالات باشند
نوشتن دیدگاه